Z głębokim żalem i smutkiem zawiadamiamy, że odszedł od nas prof. dr hab. Kazimierz Toporowicz, zacny człowiek o wielkim sercu, empatyczny, życzliwy i pomocny ludziom. To wielka strata dla społeczności akademickiej i środowiska naukowego kultury fizycznej, która utraciła humanistę, wybitnego znawcę dziejów aktywności ruchowej, człowieka wielu inicjatyw, pomysłów i radości życia. Profesor był cenionym historykiem kultury fizycznej, wielce zaangażowanym nauczycielem akademickim, wychowawcą kilku pokoleń magistrów, doktorów, doktorów habilitowanych oraz profesorów. Profesor Toporowicz, dzięki swej ogromnej wiedzy, dużej erudycji i cechom charakteru, potrafił wielu ludzi zainteresować dziejami kultury fizycznej. Był promotorem 10 prac doktorskich, które zostały wysoko ocenione.
Kazimierz Toporowicz urodził się w dniu 24 stycznia 1931 roku w Laskach w powiecie Kępno w województwie poznańskim, w rodzinie od pokoleń związanej z Wielkopolską. Był synem nauczyciela i kierownika miejscowej szkoły. W latach 1951-1954 studiował w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Krakowie. Wybór kierunku studiów nie był przypadkowy, bowiem od wczesnego dzieciństwa przejawiał duże zainteresowanie aktywnością ruchową. Chętnie uprawiał zespołowe gry sportowe, ale jego największą pasją stała się lekkoatletyka. Już jako gimnazjalista uczestniczył w wielu szkolnych zawodach sportowych. Głownie startował w biegach, początkowo w LZS, a następnie w AZS Poznań. Podczas studiów nadal uprawiał biegi w barwach Krakowskiej „Wisły”.
Po ukończeniu studiów w 1954 r. został zatrudniony jako asystent w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Krakowie. W ramach zajęć dydaktycznych prowadził zajęcia z historii i organizacji kultury fizycznej. Stopień naukowy doktora nauk kultury fizycznej (wówczas nauk wychowania fizycznego) Profesor uzyskał w dniu 13 kwietnia 1965 r. na podstawie rozprawy pt. „Powstanie i działalność Towarzystwa Gimnastycznego ‘Sokół’ w Krakowie pod koniec XIX w. i na początku XX w. (1985-1914)”, a w 1987 r. stopień doktora habilitowanego nauk kultury fizycznej w zakresie historii kultury fizycznej na podstawie ogólnego dorobku naukowego i przedstawionej rozprawy habilitacyjnej - „Eugeniusz Witold Piasecki (1872-1947). Życie i dzieło”. Te stopnie naukowe osiągnął w AWF w Warszawie. W 1991 roku otrzymał tytuł profesora nauk o kulturze fizycznej.
Prof. Kazimierz Toporowicz przez wiele lat pełnił szereg funkcji kierowniczych. Od 1960 r. do przejścia na emeryturę (2000) był kierownikiem Zakładu Historii i Organizacji Kultury Fizycznej, Dziekanem Wydziału Wychowania Fizycznego (1969), prorektorem WSWF i AWF (1969-1978), rektorem AWF (1978-1981) i ponownie prorektorem do spraw dydaktyczno-wychowawczych (1986-1989). Zarówno kadencja prorektora, jak i rektora była bardzo ważnym okresem w życiu Profesora, ale również i uczelni. Właśnie w tym okresie miało miejsce rozpoczęcie i realizacja najważniejszych obiektów budującej się od podstaw dzisiejszych obiektów Akademii.
Zainteresowania naukowe Kazimierza Toporowicza koncentrowały się na trzech głównych nurtach badań. Pierwszy z nich stanowił dzieje instytucji kultury fizycznej, pośród których na szczególną uwagę zasługują prace nad Towarzystwem Gimnastycznym „Sokół” oraz nad genezą i rozwojem krakowskiej uczelni wychowania fizycznego. Biografistyka stanowiła drugi nurt naukowych dociekań, których odzwierciedleniem były liczne publikacje biograficzne. Kazimierz Toporowicz współpracował z Polskim Słownikiem Biograficznym oraz branżowym Słownikiem Biograficznym WF i Sportu, które to wydawnictwa zasilał w noty wybitnych postaci polskiej kultury fizycznej. Trzeci kierunek skupiający na sobie uwagę Profesora to studia nad prasowymi źródłami do dziejów kultury fizycznej. Łączny dorobek wielu lat badań naukowych to blisko 200 publikacji, w tym 3 książki, kilkadziesiąt recenzji druków zwartych oraz artykułów naukowych. Wiele czasu Kazimierz Toporowicz poświęcał pracom redakcyjnym i autorskim dotyczącym wydawnictw encyklopedycznych i słowników biograficznych. W latach 1978-84 był członkiem Komitetu redakcyjnego Małej Encyklopedii Sportu; w latach 1996-2000 w Radzie Naukowo-Redakcyjnej Encyklopedii Krakowa PWN był członkiem i redaktorem działu kultury fizycznej.
Wychowany w tradycjach społecznikowskich prof. Toporowicz przez cały okres studiów i pracy zawodowej brał czynny udział w działalności społecznej zarówno w Uczelni, jak i poza nią. Przez szereg lat pełnił funkcję prezesa AZS-u. Był współtwórcą Polskiej Akademii Olimpijskiej.
Tak szeroka działalność przysporzyła profesorowi wiele uznania. Za swoją wieloletnią pracę dydaktyczno-wychowawczą, organizatorską, naukową był wielokrotnie odznaczany. Otrzymał liczne nagrody i odznaczenia państwowe, resortowe i regionalne.
Profesor Toporowicz to uczony, który osiągnął znaczące sukcesy naukowe, które na trwałe weszły do wąskiej dziedziny historii kultury fizycznej. Profesor Toporowicz to również człowiek należący do elitarnej orientacji ludzi dbających o fair play w stosunkach z innymi, co niewątpliwie ułatwiały mu cechy charakteru. Nigdy nie okazywał złego humoru i nie wynosił się nad innych, chociaż swym wzrostem przewyższał wielu współpracowników. Profesor Toporowicz był rzadko już dzisiaj spotykanym przedstawicielem kultury humanistycznej w sporcie – gentleman w każdym calu. Profesor Toporowicz był nie tylko uczonym, żywą legendą AWF, ale przede wszystkim ujmującym i życzliwym człowiekiem, wzorem przełożonego i kolegi.
Prof. Kazimierz Toporowicz zmarł 21 lipca 2020 roku w Krakowie. Na zawsze pozostanie w naszej pamięci.
Kraków, dnia 22 lipca 2020 r. - Ewa Kałamacka
